Tüp bebek tedavisinde yumurtlamanın meydana gelmesinin ardından ovaryumların uyarılmasına olumlu cevap alınmasına rağmen, tüp bebek tedavisinde yumurta toplama aşamasında yumurta bulmak mümkün olmayabilir. Bu gibi bir sorunla karşılaşıldığı zaman akla boş folikül sendromu gelir. Tüp bebek tedavilerinde sık bir şekilde karşılaşılmayan bu sorun, tüp bebek tedavilerine başlayan kadınların % 0.5-2′sinde görülür.
Bu probleme sebep olan etkenler bilinmemektedir. Ancak çeşitli düşünceler mevcuttur. Tüp bebek tedavisinde yaşanan boş folikül sendromuna yol açabilecek sebepler, çift tarafından etkin bir şekilde anlaşılmalıdır. Boş folikül sendromuna birçok sebep yol açabilir. Boş folikül sendromu oositin olgunlaşmasını sağlayan ve yumurtanın folikülden ayrılmasını sağlayan human chorionic gonadotropin (hCG) hormonu tedavisinde zamanlamanın doğru yapılmaması kaynaklı olarak ortaya çıkar. Bir diğer yandan ise yapılan hCG uygulamasının etkenliğinin yetersiz olması sebebiyle bu sendrom yaşanabilir. Bu sebeplerle de hCG uygulamasının saklama şartlarının iyi olması, zamanlamanın doğru olması ve dozun iyi ayarlanması gereklidir.
Tüp Bebek Tedavisi sorularınız için tıklayınız!
Kanda hCG oranı iğne yapıldıktan sonraki 12. Saat ve sonrasında 50 IU/l’nin üstünde çıkmalıdır. Bu seviyenin altında çıkan hCG seviyesinin yetersiz olduğu kabul edilir. Bu gibi durumlarda tedavi dozu, uygulamanın zamanlaması ve hCG’nin saklama koşulları yeniden kontrol edilmeli. hCG iğnesinden 36 saat sonra ise kandaki hCG seviyesi 100 ile 300 IU/L arasında olmalıdır. Yumurta toplama adı verilen aşamada ise kanda tespit edilen hCG seviyesi normal olan kişilerin bile kimi zaman boş folikül sendromu ile karşılaşma riski mevcuttur. Böyle bir durumda karşılaşılmış hCG’nin bioaktivitesinin yeterli olmaması düşüncesi söz konusu olur.
Yumurta toplama aşamasında eğer yumurtalıklardan birinde hiç yumurta elde etme durumu söz konusu değil ise, hemen diğer yumurtalığa geçmek doğru değildir. İlk olarak idrar testi ile hCG hormonu seviyesine bakılmalıdır. İdrarda hCG seviyesi olması gereken değerden daha az çıkar ise, kadına yeniden hCG enjeksiyonu yapılır. Bu sayede diğer yumurtalık 36 saat geçtikten sonra yumurta toplama işlemine sokulur. Ancak idrarda hCG seviyesi normal seviyede tespit edilirse yeniden hCG enjeksiyonu yapılmasına gerek duyulmaz.
Boş folikül sendromu nedir?
Kontrollü over stimülasyonu adı verilen, tüp bebek tedavi aşamalarında yumurtalıkların uyarılmas aşamasından geçilir. Ardından ise normal folikül gelişimi yaşanmasına rağmen, birden fazla yıkama uygulanmasına rağmen foliküllerden yumurta elde edilemeyebilir. Bu gibi durumlarda boş folikül sendromundan bahsedilir.
Boş folikül sendromu, tüp bebek tedavilerinin yaklaşık olarak %2’sinde ortaya çıkar. Bu sendromda bağımsız vakalarda mevcuttur. Ancak üst üstte tekrar ettiği vakalar da bulunur.
Tüp bebek tedavisinde LH salgısı yerine human chorionic gonadotropin (hCG) yapılır. Bunun yumurtlamadan önce folikülün içinde meydana gelen süreç üzerinde oldukça önemli 2 etkisi mevcuttur. hCG, mayoz bölünmenin kaldığı yerden devam etmesini ve yumurtanın olgunlaşmasına yardım eder. Aynı oranda önemli bir fonksiyonu da bağ dokusunun yumuşamasına yardım ederek, yumurta-kümülüs kompleksinin folikül duvarından ayrılmasını tetiklemektir. Yumurta-kümülüs kütlesi genellikle foliküler sıvının içerisine atılır. Burada da yumurta toplama yani OPU aşamasında
aspire edilmektedir. Eğer herhangi bir neden ile hCG bu fonksiyonlarını sağlayamaz ise, yumurta-kümülüs kompleksi folikül duvarına oldukça sıkı bir şekilde tutunmaya devam eder. Aspire edilmiş olan foliküler sıvının içerisinde bulunmaz. Genellikle boş folikül sendromunun altında yatan sebep bu olmaktadır. Genellikle bahsettiğimiz bu durum, hCg’nin biyolojik olarak yeterli olmamasından veya mevcut hCG’nin yetersiz biyolojik aktivitesinden sebebiyle meydana gelir.
hCG’nin zamanlamasının yanlış olması ya da yapılan hCG’nin etkisini yitirmiş olması sebebiyle, karaciğerden hızlı bir şekilde atılması da bu durumun esas sebeplerinden olarak kabul edilmiştir. Özellikle yumurtalık yaşlanması gibi sorunları olan kadınlardaki, yetersiz yumurta gelişimi, yeterli oranda hCG’ye rağmen, olgun yumurtalardaki biyolojik sorunlar ve genetik problemler de muhtemel tıbbi sebepler olarak ortaya konmuştur.
Boş folikül sendromu için tavsiyeler:
- Yapılacak hCG’nin doğru koşullarda saklandığını, olması gereken dozda ve doğru zamanda uygulandığını kontrol etmek
- İdrarda hCG ölçümü yapmak. İdrar ile uygulanan oldukça hassas bir gebelik testi sayesinde hCG ölçümüne bakılabilir. Olumsuz bir sonuç çıkması halinde bu sorun biyolojik yeterliliğin eksik olmasından, ilacın doğru bir şekilde uygulanmamış olmasında ya da uygulanan ilacın saklanma şartlarındaki eksiklikten ya da sorundan meydana gelebilir.
- Yumurta toplama- OPU aşamasında kurtarmak: Bu durum söz konusu ise boş folikül sendromunun tüp bebek uzmanı ve embryolog tarafından fark etmek ve bu iki uzmanın aşamalar sırasında birbirinden haber olması gerekmektedir. Bunun dışında diğer yumurtalığa geçmeden önce, aşamanın gerçekleştiği yumurtalıktan minimum bir yumurta toplanması gerekir.
Kaynak: Tüp Bebek Tedavisinde Boş Folikül Sendromu
YAZININ DEVAMI ==> Tüp Bebek Tedavisinde Boş Folikül Sendromu