Hem tarla tarımında hem de sera tarımında başlıca amaç; birim alandan mümkün olduğunca fazla miktarda ve üstün kalitede ürün elde edebilmektir. Bu açıdan tarım topraklarının verimliliğini arttıracak kültürel önlemler büyük önem taşımaktadır. Turba yosunu nedir, ne işe yarar? makalemizde torf, peat olarak da adlandırılan bu organik oluşum hakkında bilgiler verdik. Kültür topraklarının verim güçleri, öncelikle bu topraklarda bulunan ve bitki tarafında alınabilir durumda olan bitki besin maddelerinin miktarına bağlıdır. Topraktaki bitki besin maddelerinin gerek miktar ve gerek alınabilirlikleri ile organik madde miktarı arasında çok yakın bir ilişki vardır. Dışarıda bitki yetiştirmeye ne kadar elverişli olsalar bile, tarla ya da bahçe topraklarının, belirli fiziksel ve kimyasal özellikleri düzeltmeden saksılarda ve kasalarda kullanılmalarının iyi sonuç vermediği bilinmektedir. Bu nedenle; başlangıçta toprağa çeşitli materyaller katılarak, daha sonraları ortam olarak kullanılan toprak da kaldırılarak topraksız kültüre bir geçiş başlamış, çeşitli mineral ve organik maddelerin karışımından ibaret olan “yapay bitki yetiştirme adımlarının” hazırlanmaları yaygınlaşmıştır. Bir ya da daha fazla materyalden hazırlanan ve daha çok saksı ve kasalarda bitki yetiştirme amacıyla kullanılan bu karışımlara “substrat, harç, kompost ve toprak karışımı” gibi isimler verilmektedir. İşte bu bitki yetiştirme ortamlarının hazırlanmasında kullanılan temel materyallerden birisi de torf, turba ya da peat olarak adlandırılan organik oluşumlardır. Günümüzde; toprak ıslahında, çiçekçilikte, seracılıkta, turfanda sebzecilikte, ilde ve mantar yetiştiriciliğinde yaygın olarak kullanılanları, özellikleri bakımından oluştuğu yerdeki bitkisel dokuya bağlı olan ve en az %30 organik madde kapsayan materyaldir. Saksılarda yetiştirilen bitkilerin kökleri, çoğunlukla küçük bir hacimdeki sınırlı bir ortam içerisinde gelişmekte, buna bağlı olarak bulundukları sınırlı orjinalinden yoğun şekilde su, oksijen ve bitki besin maddeleri alımı meydana gelmektedir, Bitki köklerinin geliştiği ortamın, gereksinimlere yeterince cevap verecek özelliklere sahip olması gerekmektedir. Yüksek su tutma kapasitesi, köklerin havalanmasını sağlayıcı gözeneklilikleri (porozite) ve diğer birçok mzellikleri nedeniyle torf, bilki yetiştirme ortamı olarak son derece elverişli bir materyaldir.
Torfların (Turba Yosunlarının Oluşumu ve Çeşitleri
Torf, daha önceden belirttiğimiz gibi, ıslak bir ortamda bataklık ve devamlı su biriken alanlarda hızla gelişen bitkilerin bıraktıkları artıkların havasız şartlarda yığılarak birikmesinden meydana gelir. Oluşumunda bu şartlarda yaşayan küçük canlılar, mantar ve algler büyük rol oynar. Ortam ve bitki çeşitlerine göre torfları genel anlamda üç gruba ayırabiliriz. 1-Çökelti torfları (Low moor peats) Devamlı su bulunan, bitki besinlerince zengin çukurlarda yetişen kamış, su laleleri, ayak otu gibi çeşitli bitkilerin artıkları, bunlar arasında yaşayan küçük canlıların kabukları ye çeşitli tortu materyallerinin karışımıyla oluşurlar. 2-Lifli torflar (High moor peats-Sphagnum torfu) Taban suyunun etkisi altında kalmadan nemli, serin, yağışlı ve bitki besinlerince fakir yerlerde çeşitli sphagnum türü yosunların, pamuk otu (Eriopherum), tüy otu (Tricbopherum caespitosuml, çiçek kafa (Scheuchzeria), kamış, kedi kuyruğu ve süpürge fundalığı (Calluna vulgaris) artıklarının yığılarak humuslaşmaası ile olmaktadır. 3-Odunsu torflar Ormanlık ve nemli alanlarda yapraklarını döken ve dökmeyen ağaçların artıkları arasına genellikle lifli törfların karışmasıyla oluşan torilardır.
Turba Yosunu nerelerde kullanılır?
Torf günümüzde; fidanlık ve seralarda, sebze üretiminde, tohum çimlendirilmesinde, çeliklerin köklendirilmesinde, kültür mantarı üretiminde, toprak ıslahında, yataklık malzemesi ve ambalaj işlerinde dolgu malzemesi olarak ve yakıt olarak kullanılaabilmektedir. Ayrıca bu alanların dışında organik topraklardan da, kimya endüstrisinde hammadde olarak ve termik santrallerde ısı kaynağı olarak yararlanılabilmektedir.
Torfun Bitki Yetiştirme Ortamına Sağladığı Yararlar
Torf çok uygun olan fiziksel starüktürü ile bitki kök bölgesinde, su tutma kapasitesi yüksek ve köklerin yeterince havalanmasını sağlayacak bir ortam oluşturur. Yetiştirme ortamının fiziksel özellikleri üzerindeki olumlu etkileri uzun sürelidir. Besin maddesi içeriğinin düşük olması gübreleme programının uygulanmasında esneklik ve kolaylık sağlamaktadır. Bileşim olarak kararlı bir yapı sergilemekte ve belirli bir yöreden sağlanan materyalin özellikleri yıldan yıla önemli farklılıklar göstermemektedir. Böylece istenilen özelliklerde torfun her zaman sağlanabilmesi mümkün olmaktadır. Ticari markalarla satılan torfların belirli fiziksel ve kimyasal standartlara uyması yetiştirici açısından bir avantaj sağlamaktadır. Doğal olarak fitotoksit maddeleri içermemektedir. Asit özelliği dolayısıyla diğer materyallerin alkalinliğini gidererek yetiştirme ortamının pH`sının istenilen düzeylere düşürülmesine yardımcı olmakta, diğer materyaller alkali degilse torfa kireç eklenerek kolayca istenilen pH derecesi ayarlanabilmektedir.
Sonuç olarak
Torf, topraksız kültür ortamlarının hazırlanmasında en çok tercih edilen organik materyaldir. Tek başına ya da diğer materyallerle karıştırılarak kullanılabilir ve yetiştirme ortamının önemli fiziksel ve kimyasal özellikleri kolayca düzenlenebilir. Bilindiği gibi yapay olarak hazırlanan yetiştirme ortamlarının başarısı, yetiştirme ortamının özelliklerinin bilinmesiyle yakından ilgilidir. Bu nedenle, topraksız kültür ortamı olarak tortun fiziksel ve kimyasal özelliklerinin yakından bilinmesinde büyük fayda vardır.
YAZININ DEVAMI ==> Torf Toprak Nedir, Ne İşe Yarar?
